Karotis Body Tümörü (Carotid Body Tumor): Belirtileri, Tanısı ve Tedavisi
- Prof. Dr. Gökçe Şirin
- 4 days ago
- 4 min read
Karotis Body Tümörü (Carotid Body Tumor): Belirtileri, Tanısı ve Tedavisi
Karotis body tümörü, tıpta paraganglioma grubunda yer alan, çoğunlukla iyi huylu, yavaş büyüyen ve boynun yan tarafında karotis bifurkasyonundan köken alan nadir bir tümördür. Vücudun oksijen düzeyini algılayan kemoreseptör hücrelerinden gelişir. Her ne kadar iyi huylu olsa da konumu nedeniyle çevre damar ve sinir yapılarında basıya yol açabilir. Bu nedenle erken tanı ve doğru yönetim büyük önem taşır.
Karotis Body Tümörü Nedir?
Karotis body (karotis cisimciği), boyunda ortak karotis arterin iç ve dış karotise ayrıldığı bölgede yer alan küçük bir yapıdır. Görevi; kandaki oksijen, karbondioksit ve pH değişikliklerini algılayarak solunum merkezini uyarmaktır.
Bu bölgedeki paraganglion hücrelerinin kontrolsüz çoğalması, karotis body tümörü olarak adlandırılan kitleyi oluşturur.
Tümörün Öne Çıkan Özellikleri:
· Genellikle iyi huyludur (benign).
· Çoğu zaman yavaş büyür.
· %5–10 oranında malign (kötü huylu) olabilir.
· Bazı hastalarda kalıtsal özellik gösterebilir.
· Yüksek rakımda yaşayan toplumlarda daha sık görülür (kronik hipoksi etkisi).
Kimlerde Daha Sık Görülür?
Bilimsel çalışmalar, karotis body tümörünün aşağıdaki durumlarda daha sık görüldüğünü göstermektedir:
Risk Faktörleri:
Yüksek rakımda yaşamak (kronik düşük oksijen)
Kalıtsal SDH-B, SDH-D mutasyonları
Aile öyküsü
Kadın cinsiyet (bazı serilerde daha yüksek oran)
Uzamış hipoksiye neden olabilen hastalıklar (KOAH, uyku apnesi)
Karotis Body Tümörünün Belirtileri:
Karotis body tümörü genellikle 'ağrısız' bir boyun kitlesiyle ortaya çıkar. Erken dönemde belirti vermeyebilir, bu da tanının gecikmesine neden olabilir.
Sık Görülen Belirtiler:
· Boynun yan tarafında ele gelen, yukarı-aşağı hareket etmeyen kitle
· Zamanla büyüme
· Ses kısıklığı (rekürren laringeal sinir etkilenirse)
· Yutma güçlüğü
· Boyun ağrısı veya çene altına vuran ağrı
· Nadir olarak bayılma, çarpıntı (katekolamin salgılayan tipte)
Bazı tümörler fonksiyonel paraganglioma olabilir ve adrenaline benzer hormonlar salgılayarak hipertansiyon, terleme, çarpıntı gibi semptomlara yol açabilir.
Karotis Body Tümörü Nasıl Teşhis Edilir?
1. Fizik Muayene
Boynun yan tarafında sert, mobil olmayan bir kitle hissedilir.
2. Ultrasonografi
İlk ve kolay uygulanabilen görüntüleme yöntemidir. Tümörün damar ilişkisi hakkında bilgi verir.
3. BT Anjiyografi veya MR Anjiyografi
Tanıda altın standarttır. Tümörün 'Shamblin sınıflaması' (damarsal yapılara yakınlık derecesi) bu yöntemlerle belirlenir.
4. DSA (Dijital Substraksiyon Anjiyografi)
Günümüzde çoğunlukla preoperatif embolizasyon planlanacaksa uygulanır.
5. Genetik Testler
Ailesel paraganglioma şüphesi olan hastalarda SDH mutasyon analizi yapılır.
6. Biyokimyasal İnceleme
Fonksiyonel tümör şüphesi varsa:
· Plazma metanefrinleri
· İdrar katekolamin düzeyleri ölçülür.
Karotis Body Tümörü Sınıflaması (Shamblin):
Tümörün cerrahi olarak çıkarılabilirliğini belirlemek açısından önemlidir:
1. Shamblin I: Artere minimal temas, cerrahi kolaydır.
2. Shamblin II: Damarı kısmen çevreler, cerrahi daha karmaşıktır.
3. Shamblin III: Arteri tamamen sarar, damar rekonstrüksiyonu gerekebilir.
Karotis Body Tümöründe Tedavi Yöntemleri:
1. Cerrahi Eksizyon (Altın Standart)
Karotis body tümörlerinin tedavisinde en etkili yöntemdir. Tümörün çıkarılması ile:
Bası semptomları ortadan kalkar,
Malign dönüşüm riski engellenir.
Avantajları
Kesin tedavi sağlar
Dezavantajlar
Damar yapılarının çok yakın olması nedeniyle sinir hasarı riski
Shamblin II–III’te daha zor cerrahi
2. Preoperatif Embolizasyon
Tümör çok damarlandığı için cerrahiden 24–48 saat önce embolizasyon yapılması:
· Kanama riskini azaltır,
· Cerrahiyi kolaylaştırır.
3. Radyoterapi
Aşağıdaki durumlarda tercih edilir:
Cerrahinin çok riskli olduğu Shamblin III büyük tümörler
Metastatik veya malign paragangliomalar
4. Takip (Aktif İzlem)
Küçük, yavaş büyüyen, semptomsuz tümörlerde özellikle ileri yaşta tercih edilebilir.
Karotis Body Tümörü Ameliyatı Sonrası Neler Beklenir?
· Kısa süreli ses kısıklığı veya yutma güçlüğü görülebilir.
· Sinir hasarı riski cerrahinin zorluğuna göre değişir.
· Düzenli görüntüleme ile kontrol gerekir.
· Malign tümörlerde uzun süreli takip zorunludur.
Karotis Body Tümörü Malign midir?
Karotis Body Tümörlerinin yaklaşık %5–10’u malign olabilir. Malignite tanısı histolojik olarak değil, uzak metastaz veya lokal nüks ile konur. En sık metastaz bölgeleri: Akciğer / Kemik ve Lenf nodları olarak sayılabilir.
Sonuç:
Karotis body tümörü, nadir görülen ancak doğru yönetilmezse ciddi komplikasyonlara yol açabilecek önemli bir klinik tablodur.
Erken tanı, doğru sınıflama ve uygun tedavi stratejisiyle hastaların çoğunda başarılı sonuçlar elde edilir.
‘Her cerrahi veya girişimsel işlemde sonuçlar kişiden kişiye değişiklik gösterebilir, İşlem öncesinde hekiminizden detaylı görüş almanız önerilir.’
Kaynaklar:
1. Gad A, Sayed A, Elwan H, Fouad FM, Kamal Eldin H, Khairy H, Elhindawy K, Taha A, Hefnawy E. Carotid body tumors: a review of 25 years experience in diagnosis and management of 56 tumors. Ann Vasc Dis. 2014;7(3):292-9. doi: 10.3400/avd.oa.13-00116. Epub 2014 Aug 30. PMID: 25298832; PMCID: PMC4180692.
2. Darouassi Y, Alaoui M, Mliha Touati M, Al Maghraoui O, En-Nouali A, Bouaity B, Ammar H. Carotid Body Tumors: A Case Series and Review of the Literature. Ann Vasc Surg. 2017 Aug;43:265-271. doi: 10.1016/j.avsg.2017.03.167. Epub 2017 May 3. PMID: 28478173.
3. Kakamad FH, Mustafa MN, Yasin SW, Xalid SS, Mohammed AA, Othman S, Hiwa DS, Abdullah HO, Abdalla BA, Nasralla HA, Ahmed SM, Mustafa AM, Hassan SH, Hussein BO. Carotid body tumor: characteristics and surgical outcome. J Cardiothorac Surg. 2024 Jul 31;19(1):473. doi: 10.1186/s13019-024-02951-0. PMID: 39085894; PMCID: PMC11289908.
4. Gonzalez-Urquijo M, Viteri-Pérez VH, Becerril-Gaitan A, Hinojosa-Gonzalez D, Enríquez-Vega ME, Soto Vaca Guzmán IW, Valda-Ameller GE, de Jesús García-Pérez J, Vaquero-Puerta C, Jaramillo-Vergara VH, Cisneros-Tinoco MA, Santoscoy-Ibarra JM, Fabiani MA; CAPACITY. Clinical Characteristics and Surgical Outcomes of Carotid Body Tumors: Data from the Carotid Paraganglioma Cooperative International Registry (CAPACITY) Group. World J Surg. 2022 Oct;46(10):2507-2514. doi: 10.1007/s00268-022-06663-1. Epub 2022 Jul 24. PMID: 35871656.
5. Sarookhani A, Chegini R. Carotid Body Tumor: Our Experience with 42 Patients and a Literature Review. Indian J Otolaryngol Head Neck Surg. 2022 Sep;74(3):279-286. doi: 10.1007/s12070-021-02453-8. Epub 2021 Feb 23. PMID: 36213462; PMCID: PMC9535048.
6. Arya S, Rao V, Juvekar S, Dcruz AK. Carotid body tumors: objective criteria to predict the Shamblin group on MR imaging. AJNR Am J Neuroradiol. 2008 Aug;29(7):1349-54. doi: 10.3174/ajnr.A1092. Epub 2008 Apr 16. PMID: 18417602; PMCID: PMC8119135.
7. Hoang VT, Trinh CT, Lai TAK, Doan DT, Tran TTT. Carotid body tumor: a case report and literature review. J Radiol Case Rep. 2019 Aug 31;13(8):19-30. doi: 10.3941/jrcr.v13i8.3681. PMID: 31558967; PMCID: PMC6738487.
8. Davila VJ, Chang JM, Stone WM, Fowl RJ, Bower TC, Hinni ML, Money SR. Current surgical management of carotid body tumors. J Vasc Surg. 2016 Dec;64(6):1703-1710. doi: 10.1016/j.jvs.2016.05.076. PMID: 27871494.
9. Torrealba JI, Valdés F, Krämer AH, Mertens R, Bergoeing M, Mariné L. Management of Carotid Bifurcation Tumors: 30-Year Experience. Ann Vasc Surg. 2016 Jul;34:200-5. doi: 10.1016/j.avsg.2015.12.029. Epub 2016 May 12. PMID: 27179981.
Comments