Koroner Baypas Ameliyatı nedir?
Durdurulmuş kalpte baypas ameliyatı
Koroner damarlardaki kritik daralmanın ya da tamamen tıkanan, yeterli miktarda kan alamayan bölgenin daha ilerisine vücudun başka yerlerinden alınan damarlarla (toplar damar veya atardamar) köprü oluşturarak kan akımının sağlanmasına koroner baypas ameliyatı denilmektedir.
Baypas ameliyatında kullanılan damarlar nereden alınır?
Koroner baypas ameliyatında en sık kullanılan damarlar (greftler):
Meme - Göğüs Atardamarı (Internal Mamarian Arter - IMA): Göğüs kemiğimizin her iki tarafında birer adet bulunur. Bizim için çok değerlidir. Her baypas ameliyatında 'altın standart' olarak kullanılmaktadır. Uzun dönem açık kalma oranı en fazla olan damardır.
Bacak Toplardamarı (Safen Ven): Meme atardamarından sonra en sık kullanılan damardır. Baypas yapılacak damar sayısına göre uygun uzunlukta ve sayıda çıkarılır.
Kol Atardamarı (Radial Arter): Baypas ameliyatında uygun damarlarda kullanılan bir atardamardır. Her hastada kullanılmaz. Kullanılmadan önce kol dolaşımının iyi bir şekilde değerlendirilmesi gereklidir.
Kullanılacak damarların seçimi hastadan hastaya farklılık gösterebilir. Baypas için kullanılan atardamarlar veya toplardamarlar bulundukları bölgeden çok kolaylıkla çıkarılabilen, çıkarıldığı bölgedeki kan dolaşımı ve fonksiyonunu bozmayan damarlardır.
Koroner Baypas Ameliyatı Nasıl yapılır?
Koroner arter baypas ameliyatları iki şekilde yapılabilir.
1- Kalp-akciğer makinası kullanılarak durdurulmuş kalpte: Bu yöntemde kalp tamamen durdurulmaktadır. Dolaşım kalp – akciğer pompası kullanılarak sağlanmaktadır. Ameliyat sırasında kalp – akciğer pompası hastanın kalp ve akciğerlerinin yerini alarak hayati organların beslenmesini sağlar. Böylece durdurulmuş kalpte, hazırlanan damarlar ile koroner baypas ameliyatı gerçekleştirilir.
2- Çalışan kalpte: Kalp durdurulmadan ve kalp-akciğer makinasına ihtiyaç duyulmadan yapılan ameliyatlardır. Bu ameliyatlarda baypasın yapılacağı bölge özel bazı cihazlar yardımıyla hareketsiz hale getirilerek baypas işlemi yapılmaktadır.
Baypas ameliyatı ne kadar sürer?
Koroner baypas ameliyatı ortalama 3 - 4 saat kadar sürmektedir. Beraberinde yapılacak olan ilave işlemlere (kapak tamiri, kapak değişimi, çıkan aort anevrizması veya sol ventrikül anevrizma onarımı gibi) bağlı olarak bu süre değişebilir.
Baypas ameliyatının riskleri nelerdir?
Baypas ameliyatlarında çok farklı risk faktörleri vardır. Bunları şöyle özetleyebiliriz;
-
Yaş
-
Cinsiyet
-
Ameliyat sırasında kalbin durumu (Daha önce geçirilmiş kalp krizine bağlı kalp kasında hasar olup olmadığı)
-
Kalp dışı damar hastalığının olması (Karotis arter lezyonu, Abdominal aorta anevrizması veya periferik damar hastalığı)
-
İnsülin kullanımı gerektiren şeker hastalığının olması
-
Kronik Akciğer hastalığı (Solunum Fonksiyon Testinde hava yolu darlığı bulunması ve ya Azalmış Akciğer hacmi)
-
Daha önceden geçirilmiş açık kalp ameliyatı
-
Böbrek yetmezliği olması (serum kreatinin değerinin >2.26 olması)
-
Acil şartlarda ya da kalp masajı ile ameliyata alınma gibi nedenler hastanın riskini artıran faktörlerdir.
Baypas ameliyatından sonra hastanede kaç gün kalınır?
Ameliyat sonrası normal seyir gösteren bir hastanın hastanede kalma süresi 4-6 (ortalama: 5) gündür. Ameliyat sonrası bir veya iki gece yoğun bakım ünitesinde kalan hastalar sonrasında kalp ve damar cerrahisine ait servis bölümüne transfer edilmektedir. Kalp ve damar cerrahisi servisinde bakım ve tedavileri devam eden hastalar 5 - 6. gün her şey normal ise taburcu edilecek duruma gelmektedir. Taburcu olan hastalar ameliyattan sonraki birinci hafta ilk kontrolüne çağrılmakta ve sonrasında uzun dönem takipleri için kardiyoloji bölümüne devredilmektedir.
Ameliyat sonrası birinci kontrolden sonra hastanın normal yaşama dönmesini sağlamak için yavaş yavaş dışarı çıkmalarına ve yürüyüş yapmalarına izin verilmektedir. Hasta bunları yaptıkça kendini daha iyi hissetmekte ve gündelik işleri daha kısa sürede yapabilir hale gelmektedir.
Göğüs kemiğinin iyileşmesi için, kişiden kişiye değişiklik göstermesine rağmen ortalama iki ay gibi bir süreye ihtiyaç duyulmaktadır. Bu süre içerisinde ağır şeyler kaldırmaktan uzak durulmalıdır. Eğer korse verilmişse mutlaka kullanılmalıdır. Kliniğimizde her hastaya korse verilmemekte, hastanın kemik yapısına göre korse kullanımı önerilmektedir. Tam olarak iyileşme üç, dört ayı bulabilir.
Ağır efor gerektirmeyen, hafif tempolu işler için günde 3 - 4 saati geçmeyecek şekilde bir ay sonra çalışma hayatına başlangıç yapılabilir. Fakat ağır efor gerektiren işler için hastalar 90 gün (3 ay) beklemelidir. Bu sürenin sonunda her türlü aktivite rahatlıkla yapılabilir.